Bizimlə əlaqə

Azərbaycan

2024-cü il icmalı: Azərbaycan beynəlxalq məsələlərdə öz təsirini gücləndirir

Paylaş:

Nəşr

on

2024-cü il Azərbaycanda xüsusilə əlamətdar il oldu, çünki ölkə noyabrın 29-dən 29-dək Bakıda İqlim Dəyişikliyi üzrə Tərəflərin 11-cu Konfransına (ÇNL 22) ev sahibliyi etdi. COP29 bütün regionda ən böyük beynəlxalq tədbir idi. İqlim müzakirələri üçün 78 dünya lideri Bakıya gəlib və 70,000 29-dən çox xarici və yerli nümayəndə COPXNUMX üçün qeydiyyatdan keçib. yazır Şahmar Hacıyev.   

Bunu xüsusi olaraq vurğulamaq lazımdır COP29 Bakıda 100-ci ilə qədər hər il 300 milyard ABŞ dolları olmaqla inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyələşməni üç dəfə artıracaq, 2035-ci ilə qədər hər il 29 milyard ABŞ dollarına çatdıracaq sıçrayışlı razılaşma əldə olundu. Paris Sazişinin 6.4-cü maddəsinə əsasən karbon kreditlərinin yaradılması. Bu, karbon kreditlərinə tələbi artırmaqla iqlim fəaliyyətinə imkan verəcək və beynəlxalq karbon bazarının Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nəzarəti altında dürüst işləməsini təmin edəcək.

COP29-un digər mühüm nailiyyəti İtki və Zərərlə bağlı idi fond. COP29-da inkişaf etməkdə olan ölkələr, o cümlədən kiçik ada dövlətləri, az inkişaf etmiş ölkələr və Afrika dövlətləri tərəfindən çoxdan gözlənilən Zərər və Zərər Fondunun tam fəaliyyət göstərməsini təmin etmək üçün qərar qəbul edildi. Bu nailiyyətlərlə Zərər və Zərər Fondu 2025-ci ildən başlayaraq layihələri maliyyələşdirməyə başlaya biləcək.

İnfrastrukturun inkişafı və investisiyaların genişləndirilməsi

Çətinliklərə və ölkəyə qarşı qərəzli yanaşmaya baxmayaraq, Azərbaycan sosial-iqtisadi islahatları və yaşıl inkişaf strategiyasını uğurla həyata keçirməklə bütün çətinliklərin öhdəsindən gələ bilib. Azərbaycanda iqtisadi artım sürətlənib, inflyasiya səngiyib. Dövlət investisiyaları və real gəlirlər qeyri-neft artımı daxili məhsulun (ÜDM) güclü artımını dəstəkləmiş, neft və qaz sektoru isə güclü təbii qaz tələbi ilə yenidən böyüməyə başlamışdır.

Ölkə 2024-cü ili “Yaşıl Dünya Həmrəyliyi İli” elan etdiyi üçün 2024-cü il Azərbaycanda bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı üçün yeni imkanlar açıb. Hökumət ölkədə bərpa olunan enerji layihələrini dəstəkləmək üçün beynəlxalq maliyyə institutları və şirkətlərlə əməkdaşlıq edib. Əhəmiyyətli sənədlər COP29 çərçivəsində SOCAR Green MMC, BƏƏ-nin Masdar şirkəti, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB), Asiya İnkişaf Bankı (AİB) və Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı (AIIB) arasında iki günəş enerjisinin maliyyələşdirilməsinə dair saziş imzalanıb. Azərbaycanda layihələr. AYİB, AİB və AİİB tərəfindən maliyyələşdirilən Biləsuvar (445 MVt) və Neftçala (315 MVt) günəş enerjisi layihələrinin ümumi dəyəri 670 milyon dollar təşkil edəcək. 2027-ci ildə istismara verilməsi gözlənilən stansiyaların hər il 1.7 milyard kilovat-saatdan çox yaşıl enerji istehsalı, ildə 380 milyon kubmetr təbii qaza qənaət edilməsi və karbon emissiyalarının 830,000 min ton azaldılması nəzərdə tutulur.

Qeyd edək ki, 1-cü il mayın 2024-də Azərbaycan, Özbəkistan və Qazaxıstan da saziş imzalayıblar. Memorandum Bu ölkələrin enerji sistemlərini birləşdirmək üçün Əməkdaşlıq. Bu, regionda gələcək yaşıl enerji layihələrini dəstəkləmək və Mərkəzi Asiya ölkələrinin böyük yaşıl enerji resurslarını Azərbaycan vasitəsilə Avropaya ixrac etmək üçün mühüm addımdır. Azərbaycanın yaşıl enerji strategiyası ölkəni regionda “yaşıl enerji mərkəzinə” çevirmək məqsədi daşıyır.

reklam

ixracına gəldikdə təbii qaz, ölkə Avropaya ixracat coğrafiyasını da genişləndirib. Avropada Azərbaycan təbii qazını İtaliya, Yunanıstan, Bolqarıstan, Rumıniya, Macarıstan, Serbiya, Sloveniya və Xorvatiya alıb. Bundan əlavə, qaz müştəriləri arasında Türkiyə və Gürcüstan da var. Azərbaycan 11.7-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Avropaya 2024 milyard kubmetr təbii qaz ixrac edib.

Aİ-Azərbaycanın güclü enerji tərəfdaşlığı fonunda ölkə Rusiya qazını Avropaya reeksport etmək ittihamları ilə də üzləşib. Lakin Azərbaycan hökuməti və Aİ rəsmiləri Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə Avropa bazarlarına yalnız Azərbaycan qazının çıxarıldığını təsdiqləyiblər. Tim McPhie, Avropa Komissiyasının İqlim Fəaliyyəti və Enerji üzrə sözçüsü qeyd edib ki, “Aİ bazarlarını təmin edən Cənub Qaz Dəhlizi daha geniş Azərbaycan milli qaz sisteminə deyil, yalnız Azərbaycanın qaz yataqlarına bağlıdır. Deməli, Cənub Qaz Dəhlizi Rusiya qazını Aİ-yə daşımır”.

Qarabağ və Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqlarının bərpası

Qarabağ bölgəsinin işğaldan azad edilməsindən sonra Azərbaycan müharibədən sonrakı bərpa və yenidənqurma işlərinə başlayıb. Hökumət işğaldan azad edilmiş ərazilərdə müxtəlif infrastruktur layihələrini maliyyələşdirib. Azərbaycan indiyədək müharibədən sonrakı dövr üçün 17.5 milyard manat (10.3 milyard ABŞ dolları) yönəldib bərpa və yenidənqurma səyləri. 2024-cü ildə müvafiq büdcə ayırması 4.8 milyard manat (2.82 milyard ABŞ dolları) təşkil edib. Ötən ilin yanvar-oktyabr aylarında büdcədən ayrılan vəsaitlərin 64.4 faizi yenidənqurma layihələrinin başa çatdırılması, sürətləndirilməsi və ya başlanması üçün istifadə olunub. Bundan əlavə, 161,000-ci ildən bəri 398,000 hektar (2020 akr) sahədə geniş mina təmizləmə əməliyyatları aparılıb, 160,000-dən çox partlayıcı və partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib.

Bunu İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinin (İZİA) İdarə Heyətinin sədri Seymur deyib. Adıgözəlov “Ağdam Sənaye Parkında ümumi investisiya həcmi 9 milyon manat (68 milyon ABŞ dolları) olan 39.9 layihə və Araz Vadisi İqtisadi Zonası Sənaye Parkında ümumi investisiya həcmi 6 milyon manat (42.7 milyon ABŞ dolları) olan 25.1 layihə təsdiq edilib. 2024-cü ilin birinci yarısı”.

Ermənistan-Azərbaycan sülh danışıqları 2024-cü ildə də davam edib və son vaxtlar hər iki tərəf sülh danışıqlarında ikitərəfli formata üstünlük verib. Azərbaycan və Ermənistan birbaşa ikitərəfli dialoq vasitəsilə sərhədlərinin bir hissəsinin delimitasiya və demarkasiyasını başa çatdıra bildilər ki, bu da müsbət siqnal idi. Prezident İlham Əliyev həmçinin təsdiq edib ki, tərəflər sülh sazişi layihəsinə daxil edilmiş 15 maddədən 17-i üzrə razılığa gəliblər. Bununla belə, tərəflər arasında davamlı sülhə əsas maneələr Müstəqillik Bəyannaməsinə və ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılmasına istinad edən Ermənistan Konstitusiyası olaraq qalır.

AZAL-ın təyyarəsi qəzaya uğrayıb

Təəssüf ki, 2024-cü il Azərbaycan Hava Yollarına (AZAL) məxsus təyyarənin Qazaxıstanın Aktau Beynəlxalq Hava Limanı yaxınlığında qəzaya uğraması ilə faciəli şəkildə başa çatıb. Təyyarə Xəzər dənizi vasitəsilə Qazaxıstana yönləndirilmədən əvvəl Rusiyada “xarici müdaxiləyə” məruz qalıb. Nəticədə hər iki pilot və stüardessa da daxil olmaqla 38 nəfər ölüb, 29 nəfər isə müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alaraq sağ qalıb. Dekabrın 28-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Prezident İlham Əliyevə telefonla zəng edib. Telefon danışığı zamanı Vladimir Putin dekabrın 25-də Bakı-Qroznı marşrutu üzrə hərəkət edən “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus sərnişin təyyarəsinin Rusiya hava məkanında kənardan fiziki və texniki müdaxiləyə məruz qalması ilə bağlı faciəvi insidentlə bağlı üzr istəyib. Prezident İlham Əliyev dekabrın 29-da müsahibə verib Azərbaycan Televiziyası Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunda təyyarənin Rusiya tərəfindən vurulduğunu açıq şəkildə vurğuladı. Prezident Əliyev Azərbaycanın Rusiyadan tələblərindən və gözləntilərindən danışıb.

Yekun olaraq, Azərbaycan 2024-cü ildə uğurlu xarici siyasətini davam etdirmiş və tərəfdaşlarının enerji təhlükəsizliyini dəstəkləmişdir. COP29 bərpa olunan enerji layihələrini sürətləndirmək və nəticədə Avropaya yaşıl enerji ixrac etmək üçün ölkəyə yeni imkanlar açdı. AZAL-ın təyyarə qəzası və problemlərlə üzləşməsi ilə ölkə milli maraqları və təhlükəsizliyi qorumaq üçün müstəqil və praqmatik xarici siyasət yeritdi. Sonda vurğulanmalıdır ki, Azərbaycan hazırkı geosiyasi şəraitdə Cənubi Qafqazda davamlı sülhün və regional əməkdaşlığın tərəfdarıdır.

Bu məqaləni paylaşın:

EU Reporter müxtəlif xarici mənbələrdən geniş baxışları ifadə edən məqalələr dərc edir. Bu məqalələrdə yer alan mövqelər mütləq Aİ Reportyorunun mövqeləri deyil.

Eğilimleri