Banqladeş UNESCO Beynəlxalq Ana Dili Gününü qeyd edir

Banqladeşin Belçika və Lüksemburqdakı Səfirliyi və Brüsseldəki Avropa İttifaqındakı Nümayəndəliyi Dr Martin Hribeki “Dil və İnsanların Kimliyi” mövzusunda müzakirə aparmağa dəvət edərək beynəlxalq dil gününü qeyd etdi. Banqladeş sosial, mədəni və siyasi inklüzivlik üçün ana dillərinə hörmətin kritik əhəmiyyətini tanımaq üçün bu gün üçün kampaniyaya rəhbərlik etdi.

Brüssel Mətbuat Klubunda keçirilən müzakirədə Banqladeşin müstəqillik hərəkatında dilin oynadığı əsas rol haqqında qısa sənədli film də nümayiş etdirilib.

Beynəlxalq Ana Dili Gününün təqdim edilməsi təşəbbüsü Banqladeş tərəfindən irəli sürülüb və 1999-cu ilin noyabrında YUNESKO-nun Baş Konfransı tərəfindən yekdilliklə təsdiq edilib. BMT Baş Assambleyası da 2002-ci il qətnaməsində günün elan olunmasını alqışlayıb.

Brüssel UNESCO Əlaqə Bürosundan Oriol Freixa Matalonga YUNESKO-nun çoxdilli təhsilə verdiyi önəmdən və bunun təkcə mədəni inklüzivlikdən ibarət olmadığını, həm də heç bir uşağın geridə qalmamasının təmin edilməsinin getdikcə daha çox başa düşülməsindən danışdı. Bu, uşağın ən çox tanış olduğu dildə təhsilə başlaya biləcəyi erkən öyrənmə zamanı xüsusilə vacibdir. YUNESKO bu məqsədə çatmaq üçün bütün ölkələrlə işləmiş, savadlılığı təşviq etmək üçün 300-dən çox uşaq kitabının Banqla dilinə tərcüməsini dəstəkləmişdir.

21 fevral ona görə seçildi ki, məhz 1952-ci ilin bu günü tələbə etirazçıları, fəallar və Banqladeş (o zaman Şərqi Pakistan) xalqı öz ana dilləri olan Banqladan istifadə hüququnu bərqərar etmək üçün canlarını verdilər və bu, uzun illər üçün yol açdı. Millətin Atası Banqabandhu Şeyx Mujibur Rəhmanın başçılıq etdiyi benqalların azadlıq mübarizəsi, 1971-ci ildə Banqladeşin müstəqilliyinə səbəb olan azadlıq hərəkatı ilə nəticələndi.

Banqladeşin Aİ-dəki səfiri Mahbub Hassan Saleh deyib: “Məhz bu gündə atalarımız ana dilimizin Banqla dilini dövlət dili kimi bərqərar etmək üçün canlarını verdilər”. “Pakistan Urdu dilini yeganə dövlət dili kimi tətbiq etmək istəyirdi, baxmayaraq ki, əhalinin əksəriyyəti benqal və ya Banqla dillərində danışırdı. Tariximizə nəzər salsanız, müstəqillik uğrunda mübarizəmiz əslində həmin dil hərəkatına söykənir, ona görə də bu, Banqladeş tarixində son dərəcə əhəmiyyətli bir gündür”.

Onilliklər ərzində Banqladeşin dil hərəkatı beynəlxalq diqqəti cəlb edib, benqal dilində səlis danışan və Praqadakı nüfuzlu Çarlz Universitetində Asiya Araşdırmaları İnstitutunda dərs deyən filoloq və etnoloq Hříbek deyir ki, çoxlu dərslər var. Banqladeşin dil hərəkatından götürülmüşdür: “Ən mühüm dərs odur ki, müəyyən bir dövlətin hökuməti cəmiyyətə başqa bir dili nə qədər zorla tətbiq etmək istəsə də, həmişə əks reaksiya olur. Linqvistik inklüziv cəmiyyəti təşviq etmək, şübhəsiz ki, əhalinin dil hərəkatından götürə biləcəyimiz vacib bir dərsdir. Digəri transformativ dəyişikliklərdə tələbə hərəkatlarının əhəmiyyətidir. Beləliklə, benqal dili üçün tələbə hərəkatı bir şəkildə həm də bütün dünyada tələbələrin müasir iqlim tətillərinin bir öncülü kimi görülə bilər.

reklam

Qısa sənədli filmdə dil haqqlarının təsbiti üçün nümayişlər zamanı şəhid olan dil şəhidlərinin hekayətindən bəhs edilir. Əbdül Qaffar Chowdhury tərəfindən onların mübarizəsini qeyd etmək üçün yazdığı bir mahnı təqdim edildi: Amar Bhaier Rokte Rangano Ekushey fevral. Sənədli filmdə mahnı on ikidən çox dilə tərcümə olunub. Bu gün də Banqladeşdə ən populyar mahnılardan biridir.

Tədbirdə Avropa Xarici Fəaliyyət Xidmətinin (EEAS) Banqladeşdəki keçmiş səfiri Rensje Teerink də iştirak edib. Teerink indi EEAS-ın Asiya Sakit Okean bölgəsi üzrə məsul direktor müavinidir. Avropa İqtisadi Birliyi 1973-cü ildə bu yaxınlarda yaradılmış müstəqil Banqladeş dövləti ilə diplomatik əlaqələr qurmuşdur. EEAS Banqladeşlə əməkdaşlığı və rəsmi münasibətləri daha da dərinləşdirməklə Aİ-Banqladeş münasibətlərinin qızıl ildönümünü qeyd etmək istəyir.

Səfirlik və EEAS ili qeyd etmək üçün bir sıra mədəni layihələr üzərində birgə işləyəcək. Səfir Həsən Saleh deyib: “Biz hər iki tərəfdən bir sıra tədbirlər, o cümlədən yüksək səviyyəli səfərlər planlaşdırırıq. Həmçinin rəsm sərgisi, musiqi və rəqs tamaşaları keçirməyi planlaşdırırıq. Biz həmçinin Banqladeşin yerli modasını təbliğ edəcəyik. Çoxlu ideyalar var, lakin biz Avropa Xarici Fəaliyyət Xidmətində və digər Aİ təsisatlarında olan dostlarımızla söhbətimiz və əməkdaşlığımız vasitəsilə Aİ ilə əməkdaşlığımıza çox konkret forma vermək istəyirik. Bu, Banqladeş və Aİ tərəfdaşlığı üçün çox, çox vacib və əlamətdar ildir”.

Bu məqaləni paylaşın: